Sfeerverslagen bijeenkomsten omgevingsvisie

De aftrap

De eerste bijeenkomst in het kader van de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt plaats in het stadsdeel Leidschenveen-Ypenburg. In totaal worden er tien bijeenkomsten in verschillende stadsdelen gehouden  in een periode van zes weken.  De locatie is de Verkeerstoren Ypenburg, een historische plek . Er zijn sprekers, activiteiten en er heerst bovenal een prettige, informele sfeer. Doel is het op tafel krijgen  hoe de bewoners denken over hun stadsdeel: wat is waardevol, waar heeft men zorgen over en waar liggen nog kansen voor de toekomst? Zodat dit meegenomen kan worden bij het maken van de Omgevingsvisie 2050. Deze zomer zal de concept versie klaar zijn. Streven is uiterlijk in 2025 een definitieve versie te hebben. . Werk aan de winkel dus!

Het is een koude avond, er ligt sneeuw, maar gelukkig is het droog en zijn de wegen begaanbaar. In de ontvangstruimte van De Verkeerstoren branden gezellige lichtjes en ronkt de houtkachel. De deelnemers worden ontvangen met hapjes, drankjes en een winterse kaasfondue.  Bewonersorganisaties, ondernemersverenigingen en wijkcentra hebben een uitnodiging ontvangen voor de bijeenkomst. Daarnaast zijn bewoners van Leidschenveen en Ypenburg via flyers, posters, bericht in de stadskrant en netwerken uit de wijk opgeroepen om mee te doen . Er zijn in totaal zo’n vijentwintig deelnemers aanwezigen.

Tijdens het eten vertelt Milly dat ze ‘meepraten over beleid’ super belangrijk vindt. “Ik woon al vijftien jaar in Ypenburg en heb me aangesloten bij de Stadmakers. Het mag hier wel wat bruisender worden met leuke cafés, een groter cultuuraanbod, een theater, bij voorkeur op loop/fietsafstand. Ik mis laagdrempelige gezelligheid. Nu gaan we hiervoor naar Delft en Den Haag, maar ik wil in de buurt mensen ontmoeten en meer mèt en vóór elkaar doen.” 

Medebewoner Louise beaamt dit. “De Verkeerstoren, is eigenlijk de enige toffe horecaplek voor onze doelgroep. Ik ben hier tweeëntwintig jaar geleden komen wonen. De wijk is vooral gericht op jonge gezinnen. De eerste lichting kinderen is nu te groot voor het enorme aanbod van speeltuinen, en als we zelf zoiets als een klaverjasavond organiseren, komen er merendeel ouderen. Ik wil graag zingen of iets met muziek doen, met gelijkgestemden.”

Gepensioneerde Wil uit Leidschenveen noemt eveneens het ontbreken van mogelijkheden om elkaar te ontmoeten. Hij pleit voor meer kleine winkeltjes, kleinschalige bedrijven, dat levert meteen gezelligheid op, en hij wil graag gratis OV in de wijk. “In de winkelcentra staan veel winkels leeg, ik kom daar alleen nog voor m’n boodschappen. We moeten het doen met een cafetaria en een shoarmatent. Ik ben voor participatie en hoop iets te kunnen bijdragen, maar te veel inspraak leidt weer tot vertraging, er moeten wel beslissingen genomen worden.”

Om 18.30 heet gespreksleider Astrid Feitsma iedereen welkom. Projectleiders Frank van der Beuken en Daniel Rietbergen lichten het doel van de avond toe.

Elke gemeente moet een omgevingsvisie opstellen. Hoe ontwikkelt de stad zich en welke toekomst is gewenst? Een omgevingsvisie gaat over heel veel: de fysieke leefomgeving in een stad, wonen, groen, veiligheid, gezondheid, sociale aspecten, klimaat, energietransitie, duurzaamheid, werkgelegenheid, infrastructuur, cultuurhistorie enzovoort.

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied. Het team van het Haags Samenspel wil graag weten op welke manier(en) bewoners willen participeren bij politieke beslissingen over hun wijk. Dit doen ze met behulpt van stellingen en korte interviews.

Gedurende een vol uur lijkt De Verkeerstoren net een bijenkorf: er wordt enthousiast met elkaar gesproken. Een meneer vertegenwoordigt de bewonersorganisatie van Leidschenveen en heeft een lijstje met punten. Verbinding met de Driemanspolder, een wijkpark, woningbouw voor ouderen en een overkapping van de A12 staan bovenaan. “We zitten zo ver van het gemeentehuis af! Het is onze wens dat het stadsdeelbestuur meer bevoegdheden krijgt. In Den Haag maken ze de kaders, dat is prima, maar hier voeren we ze uit. ” Hij is er stellig van overtuigd dat het om keuzes gaat en dat hoe meer je lokaal doet, hoe beter je kunt aansluiten bij de lokale behoeftes.

Het 'overkluizen' oftewel overdekt maken van de snelweg wordt meerdere keren genoemd als oplossing voor een aantal problemen. Net als het bouwen van huizen voor ouderen, zodat er doorstroming op de huizenmarkt kan plaatsvinden en ook jongvolwassenen in de wijk willen en kunnen blijven wonen.

Leegstaande winkels in de winkelcentra gebruiken voor gezellige horeca, het oude vliegveld beschermen als erfgoed, slimme oplossingen bedenken om de stijging van de zeespiegel tegen te gaan, zodat ‘we droge voeten houden’ en vooral het bruisender en aangenamer maken van het hart van zowel Ypenburg als Leidschenveen (het zijn in de praktijk écht twee aparte delen) worden belangrijk geacht. Zodat de bewoners het vertier niet elders hoeven te zoeken en op een natuurlijke manier met elkaar in contact komen.

Gespreksleider Astrid sluit de bijeenkomst af met de constatering dat er veel is gedeeld en meegedacht, bedankt alle aanwezigen en wenst de projectleiders veel succes! 

De tweede bijeenkomst in het kader van de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt plaats in Podium NOORD, het podium voor kunst en cultuur in Haagse Hout. Haagse Hout is een van de acht stadsdelen die Den Haag telt en bestaat uit de wijken Benoordenhout, Bezuidenhout, Mariahoeve en Marlot. In totaal worden er tien bijeenkomsten georganiseerd in de verschillende stadsdelen om van de bewoners  te horen  hoe ze over hun wijk denken, wat ze waardevol vinden, wat beter kan en waar kansen voor de toekomst liggen. Deze informatie wordt verwerkt in de Omgevingsvisie Den Haag 2050 die uiterlijk in 2025 definitief zal zijn. .

Ondanks de felle wind stroomt de theaterruimte vanaf 17.30 uur vol met bewoners en en vertegenwoordigers van bewonersorganisaties, wijkcentra en andere belanghebbende partijenZij zijn op verschillende manieren uitgenodigd voor deze avond. Van flyers en berichten op social media een de wijkkrant tot een uitnodiging per mail naar diverse organisaties uit de wijken. Voor de ongeveer zeventig aanwezigen is er bami en nasi met een drankje, al tijdens de maaltijd worden de eerste contacten gelegd.

Reacties en inbreng

Mevrouw B uit Mariahoeve is onder andere gekomen om buurtgenoten te ontmoeten. Ze woont ruim elf jaar in de wijk en pleit voor het behoud van bomen én tram 6.

Huub is voorzitter van de RK werkgroep ouderen. Hij is vooral nieuwsgierig. Hij woont sinds 1961 aan de rand van Mariahoeve, heeft jarenlang als postbode gewerkt en weet als geen ander wat de waardevolle plekken zijn, die kennis wil hij graag delen.

Deidre uit Benoordenhout is bestuurslid van Stichting Hart voor Meijendel en maakt zich hard voor natuurinclusief bouwen. “Als alle woningen in de Binckhorst gebouwd en bewoond zijn, wordt het veel te druk in Meijendel. Daarom zijn we voorstander van meer groen in elke wijk zodat bewoners dichtbij huis kunnen recreëren."

Hubertine is sinds 2008 initiatiefnemer en directeur van Stichting KunstPost en sinds die tijd actief in Mariahoeve om kunst en leefbaarheid vanuit de kunst samen te brengen. Zij is dit initiatief gestart samen met mede wijkbewoner Anneloes Groot. Zij zet zich in voor het behoud van broedplaatsen in de stad omdat die nu in rap tempo verdwijnen. Mariahoeve had er heel anders uitgezien als KunstPost er niet was geweest. KunstPost biedt bewoners een plek om elkaar te ontmoeten met een kop koffie in de hand. Hier zijn al heel veel dingen uit voort gekomen die er anders niet op deze manier geweest waren.

Marlène maakt zich zorgen over de armoede in Mariahoeve, van de 6000 gezinnen leven er 1500 onder de armoedegrens. Zij hoopt dat de wijk zich zodanig ontwikkelt dat iedereen er kan blijven wonen, bijvoorbeeld met betaalbare energievoorzieningen en het bieden van perspectief op werk. Marjan benadrukt dat al bij het maken van plannen de groeiende behoefte aan natuur in de eigen omgeving moet worden meegenomen. Met de Stichting De Tuinen van Mariahoeve werkt ze al tien jaar aan een groene leefomgeving met een voedselbos en talloze activiteiten.

Om 18.30 heet gespreksleider Stefan Wijers iedereen welkom. Projectleiders en planologen bij de gemeente Den Haag Frank van der Beuken en Daniel Rietbergen leggen uit dat de Omgevingsvisie een nieuw instrument is vanuit de Omgevingswet, die op 1 januari 2024 is ingegaan. Hoe willen we dat de stad zich ontwikkelt zich en wat voor een stad is Den Haag in 2050?

Een omgevingsvisie gaat dan ook over heel veel: de fysieke leefomgeving in een stad, wonen, groen, veiligheid, gezondheid, sociale aspecten, klimaat, energietransitie, duurzaamheid, werkgelegenheid, infrastructuur, cultuurhistorie enzovoort. Stadsdeeldirecteur Robert Barker vult aan dat het gaat om het maken van keuzes die lastig zijn, maar noodzakelijk, omdat de omgevingsvisie de richting bepaalt bij het nemen van toekomstige beslissingen.

Aan de slag

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied.  Het team van Haags Samenspel wil graag weten op welke manier(en) bewoners willen participeren bij politieke beslissingen aangaande hun wijk. Dit wordt aan de hand van stellingen en korte interviews geïnventariseerd.

Er is een vol uur de tijd om aan te schuiven bij de tafels en je stem te laten horen. Net als tijdens de eerste bijeenkomst in stadsdeel Ypenburg - Leidschenveen wordt het zorgen voor een betere doorstroom op de woningmarkt vaak genoemd. Er zijn meer appartementen voor ouderen nodig. Over het groen is men wel tevreden, maar er mag meer leefgroen in plaats van kijkgroen komen, met schooltuinen, samentuinen, wildplukken en permacultuur waar ook jongeren bij betrokken worden.

Natuurlijk zijn er ook zorgen over het klimaat, George, de ‘transitieman’ van Mariahoeve noemt nog even het feit dat Mariahoeve een van de eerste groene energiewijken is die met voorrang in 2030 van het aardgas af moet zijn. Het OV mag goedkoper, het aantal auto’s kleiner en de verschillen tussen de wijken mogen niet te groot worden.

Gespreksleider Stefan doet een afsluitend rondje. Iemand constateert dat er vooral veel ouderen zijn, waar zijn de jongeren? Omdat jongeren meestal niet naar dit soort bijeenkomsten komen, worden zij op een andere manier benaderd. De gemeente is ook naar de scholen toegegaan met de Haagse mixer en spreekt jongeren op straat in de stad aan om de mixer te bedienen. Stefan bedankt iedereen voor alle ideeën, het meedenken en de betrokkenheid.

De derde stadsdeelbijeenkomst voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt plaats bij Haagsche Broeder Brouwerij. De inwoners zijn  uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan over de toekomst van hun wijk. Wat zijn hun wensen, ideeën en zorgen? In totaal worden er tien bijeenkomsten georganiseerd. De verzamelde informatie wordt verwerkt in de Omgevingsvisie Den Haag 2050. Uiterlijk in 2025 zal er een definitieve visie zijn.

Haagsche Broeder Brouwerijis een proeflokaal en bierwinkel, gelegen achter de Kloosterbrouwerij Haagsche Broeder, in de ruimte van de voormalige Sociëteit de Pijpela. En die ruimte heette niet voor niets de Pijpela! Een lange, smalle en gezellige kroeg waar menigeen zijn laatste drankje op een avondje stappen heeft gedronken. Op de bar pronkt een prachtig opgemaakte Scandinavische broodmaaltijd waar de ongeveer vijftig aanwezigen zich aan tegoed doen. Veel deelnemers komen uit het Zeeheldenkwartier, maar ook de andere wijken zijn vertegenwoordigd.

Elke gemeente moet een omgevingsvisie voor 2050 opstellen. Hoe ontwikkelt de stad zich en welke toekomst is gewenst? Een omgevingsvisie gaat over heel veel: de fysieke leefomgeving in een stad, wonen, groen, veiligheid, gezondheid, sociale aspecten, klimaat, energietransitie, duurzaamheid, werkgelegenheid, infrastructuur, cultuurhistorie enzovoort.

Samenhang met ander beleid

Barbara is benieuwd hoe het binnenstadsplan dat net klaar is, past bij de omgevingsvisie 2050 wat betreft leefbaarheid, veiligheid en groen. Rita hoopt dat alle interessante functies in de chaotische binnenstad ‘het klimaat aankunnen’ en er straks ook nog zijn. Dat vereist zorgvuldigheid. Henk vraagt zich af of zo’n omgevingsvisie 2050 zes gemeenteraadsverkiezingen stand houdt en hoe al die plannen verwezenlijkt gaan worden. Als voorbeeld geeft hij de strandhuisjes die nooit gebouwd zouden worden, maar waar er nu toch een heleboel van staan langs de kust.

Om 18.30 uur nodigt gespreksleider Stefan Weijers Frank van den Beuken (projectleider) en Richard Koek (stedenbouwkundige en lid van het kernteam Omgevingsvisie) uit om te reageren op de vragen en bezorgdheden van de bewoners. Frank geeft aan dat Den Haag wat trager is met het maken van de omgevingsvisie. “We zijn al sinds 2021 aan de slag.  Zowel in het stadhuis als in gesprekken met de stad. En dit jaar gaat het gebeuren!” Hij benadrukt dat het gaat om belangenafweging en keuzes maken. Niet alles kan, maar de grote lijnen moeten op papier gezet worden. Richard benadrukt dat het om een Haagse visie gaat, niet eentje die het Rijk zou kunnen schrijven. “We weten waar de problemen liggen, denk aan bevolkingsgroei, stijging van de zeespiegel, de inrichting van de stad voor fietsers, OV, auto’s, logistiek, woningbouw enzovoort. Hier zitten de grootste keuzes en die moeten we voorbereiden.” Met de input van de inwoners worden belangrijke, waardevolle plekken vastgelegd op een kaart van de hele stad en kaarten per stadsdeel. Ze worden dus letterlijk op de kaart gezet en opgenomen in de omgevingsvisie. De gemeenten die er al mee werken, ervaren houvast. De omgevingsvisie is een wettelijk instrument, bindend, met méér gewicht en is als zodanig nieuw voor Den Haag.

Arjen Kapteijns, wethouder Energietransitie, Mobiliteit, Grondstoffen en stadsdeel Centrum, krijgt het woord en bedankt iedereen voor het deelnemen aan de bijeenkomst. “Inspraak is belangrijk en de energietransitie is een van de grootste uitdagingen waarbij de omgevingsvisie Den Haag 2050 een rol speelt.” Arjen noemt het feit dat er ook collectieve en kleinschalige oplossingen moeten komen omdat het energienet het anders simpelweg niet aan kan. Deelgebruik en ‘minder verbruiken’ worden steeds noodzakelijker. Waar hebben we elkaar straks bij nodig?

Aan de slag

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied.

Er is ruim een uur de tijd om aan te schuiven bij de tafels en je stem te laten horen. En dat gebeurt volop! Melissa en Ruben zijn verreweg de jongste bewoners. “Wij leven - hopelijk - nog in 2050 en willen dat Den Haag een leuke stad blijft.” Ze vragen zich af waarom er niet meer leeftijdsgenoten aanwezig zijn en suggereren dat young professionals misschien wél naar evenementen met interessante sprekers komen, op het Plein bijvoorbeeld. Melissa wil minder kantoren en meer woningen in een innovatieve, groene, diervriendelijke, smart stad en Ruben pleit voor een ondergrondse ring.

Margreet woont al 43 jaar in het Zeeheldenkwartier, zit in werkgroepen voor leefbaarheid en verkeer en maakt zich zorgen over het effect van de energietransitie op de wijk. Buurtgenoot Laurens is er omdat ‘je niet uitspreken nog veel erger is’ en hoopt dat de menselijke maat niet uit het oog verloren wordt bij het maken van keuzes. Geborgenheid en aandacht voor elkaar, met je buren iets doen, is zeer kostbaar en dreigt te verdwijnen.

Om 20.00 uur is het tijd om af te ronden. Stefan peilt de stemming onder het publiek. Die is goed, er zijn leuke gesprekken gevoerd, men heeft dingen gedeeld en geleerd, er is goed geluisterd en de betrokkenheid is groot. Nu is het wachten op het resultaat.

De vierde bijeenkomst in het kader van de omgevingsvisie Den Haag 2050 is in Theater en Filmhuis Dakota in stadsdeel Zuidwest. De inwoners uit de wijken van Zuidwest: Moerwijk, Morgenstond, Bouwlust en Vrederust zijn uitgenodigd om hun ideeën, wensen en zorgen over de toekomst van hun wijk kenbaar te maken. In totaal worden er tien bijeenkomsten in de verschillende stadsdelen georganiseerd.  De verzamelde informatie wordt  verwerkt in de Omgevingsvisie Den Haag 2050.  Uiterlijk in 2025 zal er een definitieve visie zijn.

In de foyer van Dakota beginnen zo’n zestig aanwezigen de avond met verse soep, broodjes en wraps. Er ontstaan meteen levendige gesprekken. Nado is erbij omdat ze wil dat er meer aandacht besteed wordt aan hoe we omgaan met ons voedsel. “Het moet meer lokaal verbouwd worden, op verschillende plekken in de stad en toegankelijk zijn voor iedereen." De StadsOase Spinozahof is volgens haar een prachtig voorbeeld. Jeannette van woningcorporatie Hofwonen hoopt vooral veel informatie op te halen, te netwerken en een beeld te krijgen van wat de inwoners zélf willen.

Opening en samenhang met ander beleid

Om 18.30 uur opent gespreksleider Astrid Feiter officieel de bijeenkomst. “Laten we eens fantaseren over 2050, hoe ziet Den Haag er dan uit?" Zelf hoopt ze als vijfentachtigjarige in een knarrenhof te wonen en is er een goede voorziening voor haar zoon die niet zelfstandig kan wonen.

René Baron, programmadirecteur Zuidwest, is dan een vijfentachtig plusser en ziet Zuidwest als een vernieuwd stadsdeel met veel bomen en blije mensen die de weg én elkaar weten te vinden. Hij heeft er vroeger ruim tien jaar gewoond en had ‘de tijd van zijn leven’ op school, in het Zuiderpark en de Uithof. Maar vroeger is voorbij, het aantal inwoners is hard teruggelopen, de leefkwaliteit is verslechterd en het Nationaal Programma Zuidwest (financiële steun van het Rijk) moet weer perspectief bieden op het gebied van wonen, werken en leven in het algemeen.

Ook is er een structuurvisie voor Zuidwest. René legt uit dat de Structuurvisie 2040 specifiek over de toekomst van Zuidwest gaat en de Omgevingsvisie 2050 over de toekomst van heel Den Haag. En kunnen we de omgevingsvisie zien als een paraplu voor al het beleid.

Aan de slag met keuzes en waardevolle plekken

Richard Koek, stedenbouwkundige bij de gemeente en lid van het projectteam Omgevingsvisie, vertelt dat er al vanaf begin 2021 informatie wordt opgehaald om te bundelen in de Omgevingsvisie 2050. “Vijfentwintig jaar geleden hebben we Den Haag uitgeroepen tot Stad van Vrede en Recht. Leefbaarheid, gezondheid en duurzaamheid wegen momenteel zwaar. Welke keuzes gaan we nu maken?” 

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Bij de Waardevolle plekken kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de EnergieTafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied. Het team van het Haags Samenspel wil graag weten op welke manier(en) bewoners willen participeren bij politieke beslissingen over hun wijk. Dit doen ze met behulpt van stellingen en korte interviews.

Reacties van deelnemers

Gedurende een vol uur verdelen de aanwezigen zich over vier grote tafels en een enorme kaart van het stadsdeel dat als een tapijt op de grond ligt. JongerenHUB Block 33 uit Moerwijk is ruim vertegenwoordigd met elf jongeren. Marba hoopt dat er in 2050 meer groen in de wijk is, en vooral dat een gezonde leefstijl dan de norm is en mensen goed met elkaar omgaan. Ook Yilmaz wil meer gezonde winkels en eettentjes in Moerwijk en meer afvalcontainers in de buurt zodat afval scheiden makkelijker wordt. Hij heeft zestien jaar in Moerwijk gewoond en miste middelbare scholen voor havo en vwo, die moeten er dus komen.

Pim van Woningcorporatie Haag Wonen rekent erop dat de input die vanavond gegeven wordt ook daadwerkelijk terug te vinden zal zijn in de Omgevingsvisie 2050. ”Ik ga hem zeker lezen.” Mavis en Corina van het team ‘Achter de Voordeur’ van de Parnassia Groep komen op voor de kwetsbare bewoners van de wijk, ook wel zorgmijders genoemd. “Deze mensen hebben óók een plek nodig waar ze zich veilig, gezien en gewaardeerd voelen. Denk aan hofjeswoningen met een ontmoetingscentrum of een andere centrale plek. De eenzaamheid is groot.”

Souhaila wil rolstoelvriendelijke speeltuinen. Ze is er nu zelf te oud voor, maar ze gunt het de kinderen die net als zij in een rolstoel zitten. Opbouwwerker Yamina van Wijkz is enthousiast over de manier waarop de inspraak vanavond is georganiseerd.

Ben neemt de Haagse Mixer heel serieus: “Ik vind alles belangrijk! Ik woon hier en ik wil hier blijven wonen, net als zoveel anderen.” Als vrijwilliger bij Ontmoetingscentrum Morgenstond ziet hij wekelijks drie- tot vierhonderd mensen, jong en oud, uit heel Den Haag die voor een hapje eten, een activiteit en vooral voor gezelligheid en aanspraak langskomen.

Het valt op dat er veel aandacht is voor de jeugd en de kansen die ze moeten krijgen om zich te ontwikkelen, het belang van een veilige, gezonde omgeving en boven alles de noodzaak om aardig voor elkaar te zijn. Om 20.00 uur bedankt Astrid iedereen hartelijk en is er nog een drankje voor wie nog niet is uitgepraat.

De vijfde stadsdeelbijeenkomst voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt plaats in bibliotheek Escamp. De inwoners zijn  uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan over de toekomst van hun wijk. Wat zijn hun wensen, ideeën en zorgen? In totaal worden er tien bijeenkomsten georganiseerd. De verzamelde informatie wordt verwerkt in de Omgevingsvisie Den Haag 2050. Uiterlijk in 2025 zal er een definitieve visie zijn.

Maaltijd en meedenken

Bibliotheek Escamp bevindt zich in hetzelfde opvallende gebouw als het stadsdeelkantoor. Zo’n 20 aanwezigen beginnen de avond met een zelfgemaakte pasta-maaltijd, midden in de bieb. Er ontstaan meteen geanimeerde gesprekken. Jane heeft als ‘zeer betrokken buur’ in Laak veel projecten opgezet en uitgevoerd als vrijwilliger, waaronder het Laakerhuis debat. Zij weet hoe belangrijk het is dat bewoners vrijuit kunnen praten over wat er speelt, gehoord worden en betrouwbare informatie krijgen. “Ik ga me nu keihard bemoeien met Wateringse Veld. Er zijn genoeg uitdagingen in deze wijk, van verduurzaming tot het bewaken van het groen, maar het allerbelangrijkst is veiligheid. Als we ons niet veilig voelen, creëer je angst en angst is een slechte raadgever. Sociale cohesie is noodzakelijk. Bijvoorbeeld door het inzetten van ambassadeurs.” Aad uit Leyenburg woont al 71 jaar in

Den Haag en is blij met zijn ‘mooie stad’ maar vindt dat we in een ‘bestuurlijke pudding zitten’. Voor 2050 hoopt hij dat de woningcrisis is opgelost en dat iedereen, óók de mensen die aan de onderkant van de sociale ladder bungelen, in een leefomgeving wonen waar ze zich veilig voelen, met huisvesting die goed onderhouden wordt en waar contact hebben met elkaar vanzelfsprekend is.”

Plannen, agenda’s en visies

Gespreksleider Stefan Weijers opent het officiële gedeelte van de bijeenkomst om 18.30 uur samen met Daniël Rietbergen, planoloog en lid van het team Omgevingsvisie 2050. De veelheid aan plannen, initiatieven en wijkagenda’s duizelt de deelnemers een beetje. Daniël en Richard Koek (stedenbouwkundige en tevens lid van het team) doen hun best om duidelijkheid te scheppen. De verschillen hebben grofweg te maken met korte termijn plannen versus lange termijn plannen en dagelijkse, urgente acties versus globale denkbeelden. De omgevingsvisie

Den Haag 2050 zal als een paraplu dienen voor andere plannen en visies.

Droomstad

Stadsdeelwethouder Martijn Balster geeft aan dat hij de taak heeft om al die beleidssporen bij elkaar te brengen en dat is best ingewikkeld. Alles hangt met elkaar samen. Er zijn dringend betaalbare woningen nodig, maar met alleen woningen bouwen ben je er niet, er moeten ook voorzieningen komen zoals scholen, huisartsen, sportvoorzieningen enzovoort. Balster zegt dat het helpt om je ‘droomstad Den Haag’ voor je te zien en daarnaartoe te werken, dat geeft positieve energie!

Aan de slag

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied.

Waardevolle plekken

Suzette plakt stickers op Spark in Escamp. Het buurthuis van dit Sportief Samenlevingspark staat al tijden leeg en dat is zonde. “Ik ben hier samen met mijn collega omdat we deze plek met twee sportvelden optimaal willen benutten voor de wijk. Wij werken bij Kinderopvang 2Samen en de P.C. Hooftschool en weten dat kinderen van nul tot twaalf (meer) moeten bewegen om zich goed te kunnen ontwikkelen. Maar Spark heeft voor iedereen iets te bieden, nu zitten ouderen bij ons in het raamkozijn bij gebrek aan bankjes. Heel gezellig, maar dat zou niet zo hoeven zijn." Suzette heeft er vertrouwen in dat het zinnig is om op deze manier te participeren, maar ze weet ook uit ervaring dat de uitvoering lang op zich kan laten wachten.

Therese uit Rustenburg-Oostbroek vindt het belangrijk dat haar wijk leefbaarder, fijner en veiliger wordt. “De Theresiakerk is in herontwikkeling en vormt het hart van de wijk. Het moet een plek worden waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, laagdrempelig, zonder beurs. Maak het bruisend met verlichting, zitplekken en een bibliotheek. Met kleine aanpassingen heb je al groot effect.”

Stefan sluit de bijeenkomst af met een kort rondje onder de aanwezigen. Men is begaan met de wijk, heeft veel behoefte aan ‘elkaar ontmoeten’, voelt zich gehoord én heeft ervaren hoe lastig het is om keuzes te maken. 

De zesde stadsdeelbijeenkomst voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt plaats in Avonturia de Vogelkelder. De inwoners zijn  uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan over de toekomst van hun wijk. Wat zijn hun wensen, ideeën en zorgen? In totaal worden er tien bijeenkomsten georganiseerd. De verzamelde informatie wordt verwerkt in de Omgevingsvisie Den Haag 2050. Uiterlijk in 2025 zal er een definitieve visie zijn.

De regen komt met bakken uit de hemel vallen, een groot contrast met de tropische sfeer waar je in terechtkomt zodra je de ‘grootste dierenspeciaalzaak van Nederland’ binnenstapt. Zo’n vijfentwintig aanwezigen wanen zich midden in een jungle, ver weg van het dagelijkse Den Haag. Eerst maar eens genieten van heerlijke vegetarische hamburgers, groente, friet en salade voordat de bijeenkomst officieel van start gaat. Er ontstaan meteen levendige gesprekken.

Wensen en zorgen

Jasper woont in de Kom Loosduinen, het oorspronkelijke dorp Loosduinen dat in 1923 aan Den Haag werd toegevoegd en nu één van de zes wijken van het stadsdeel Loosduinen is. Hij heeft de regen getrotseerd omdat hij invloed wil uitoefenen op heel Loosduinen. “Ik mis een eenduidige visie, wat wil ‘men’ met Loosduinen? Loosduinen heeft een eigen identiteit nodig. Waar is de gezelligheid? Doe iets aan de kilheid van het plein in het centrum, geef het een sociaal hart, laat het méér zijn dan een commerciële plek waar het voornamelijk draait om het verdienen van geld.” Hans is al sinds 2012 betrokken bij de Omgevingswet (die op 1 januari landelijk is ingegaan). Als projectleider en als inwoner. Hij is met pensioen, maar volgt de ontwikkelingen nog op de voet. Ook hij vraagt zich af welke kant het opgaat. “Ik ken het gebied en zijn kwaliteiten. Een van de ambities voor heel

Den Haag is vergroening. Wij hebben veel groen, wordt dit beschermd, of moeten we wat inleveren, zodat andere wijken groener kunnen worden? En hoe weet ik dat de mooie plekken hier niet vervuild zijn? Ik mis dit soort informatie.”

Marian is naast bewoner ook bioloog en portefeuillehouder van de AVN (Algemene Vereniging voor Natuurbescherming voor Den Haag en omstreken). Zij maakt zich zorgen over de bescherming van de Natura 2000-gebieden, een groot gedeelte van de Hollandse Duinen, waar de laatste jaren veel nieuwbouw is gekomen. “We moeten niet zomaar wat huizen neerproppen, maar kijken naar de samenhang tussen de natuur, de infrastructuur en het sociaal domein voor de toekomst.” Charles uit Vroonvaart - één van vier relatief nieuwe buurten in de wijk Vroondaal - is benieuwd wat er gezegd gaat worden over zijn buurt en het recreatiegebied Madestein. Als zeventiger bevalt het hem prima: “Het is hier leuk en karaktervol, ik wil graag dat het zo blijft. Ik heb wel eens gesuggereerd om van het middenstuk van de Kijkduinsestraat een soort duinlandschap te maken, maar ik heb er nog geen helmgrasje gezien.”

Doel van de avond

Om 18.30 uur geeft gespreksleider Astrid Feiter het startsein voor het inhoudelijke deel van de bijeenkomst: het delen van wensen en zorgen over de toekomst van Loosduinen. Stedenbouwkundige en lid van het kernteam Omgevingsvisie 2050 Richard Koek vertelt het een en ander over de Omgevingsvisie 2050 waar men bij dse gemeente sinds 2021 mee bezig is. Hij benoemt de vastgestelde ambities die in de omgevingsvisie komen te staan, zoals duurzame mobiliteit. Er zal wellicht minder ruimte voor de auto zijn door beperkte ruimte. Elly van Wijkberaad Vroondaal haakt hierop in met een sprekend voorbeeld. In Vroondaal wonen veel mensen die in Rotterdam en Utrecht werken. Omdat er geen goed OV is, gaan ze met de auto naar hun werk en ontstaan er ‘verkeersinfarcten’. Hoe wordt dit opgelost, komt er uitbreiding van het OV? Richard geeft aan dat het hier gaat om ‘brede mobiliteit’ waar onder andere ook de provincie en omliggende gemeenten bij betrokken zijn.

Ambities

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied.

Aan de slag

Gespreksleider Astrid nodigt iedereen uit om aan te schuiven bij de tafels. Paula plakt een sticker op Harvest, een appartementencomplex op de Oude Haagweg omdat ze de gemeenschappelijke (moes-)tuin veilig wil stellen tot ver ná 2050. De viskraam van Kapitein Jack verdient ook een sticker. “Een plek waar ‘oudere jongeren’ graag wat rondhangen, die mag stijgen in verblijfskwaliteit met groen en bankjes.” Dave uit de Kom Loosduinen hoop dat Loosduinen een groene oase blijft en wil wel een natuurbegraafplaats in het hyacintenbos met een leuke aula. Sytske uit Houtwijk is accounthouder van Loosduinen bij PEP Den Haag (Kenniscentrum voor vrijwilligerswerk). Zij hoopt nog lang in de wijk te wonen, haar kinderen wellicht ook, en is trots op alle maatschappelijke initiatieven die er zijn. “Er wordt zoveel georganiseerd, denk aan het Dickens Festival, het Montmartre Festival, Loosduinen gaat los en de aanschuiftafel in Wijkcentrum Bokkefort, de saamhorigheid is groot, dat, net als het groen, moet zo blijven!” Marius uit Vroondaal maakt zich zorgen over de voorzieningen: komen er wel genoeg scholen en winkels, en hoe zit het met de samenwerking met het Westland? Andreas, herkenbaar aan de Stadsspeld op zijn jasje, die hij die dag voor zijn enorme inzet als vrijwilliger heeft ontvangen, vat het kort samen: “Allereerst hebben we fatsoenlijke woningen nodig en daarna voorzieningen, zonder die laatste kun je niet leven.”

Als Astrid de bijeenkomst wil afsluiten klinkt er uit de jungle een paniekerig ‘Maar ik heb de mixer nog niet gespeeld!’ Gelukkig kan dat tot 25 maart ook online.

De zevende bijeenkomst voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt plaats in het Vadercentrum aan het Jonckbloetplein in Laak. De inwoners van de zes wijken die dit stadsdeel telt: Laak Centraal, Spoorwijk, Molenwijk, Schipperskwartier, Laakhavens en Binckhorst, zijn  uitgenodigd om met elkaar te praten over de toekomst van hun stadsdeel en wijk. Wat zijn hun ideeën, zorgen en wensen? In totaal worden er tien bijeenkomsten in de verschillende stadsdelen georganiseerd. De verzamelde informatie wordt gebruikt voor het maken van  de Omgevingsvisie Den Haag 2050.  Streven is dat deze in 2025 definitief zal zijn.

In het Vadercentrum wordt iedereen verwelkomd met een glaasje verse muntthee. Vrijwilligers van het centrum zorgen voor live Turkse muziek, zang met drum en saz (snaarinstrument). De zes lange gedekte tafels vullen zich snel. De bijna honderd aanwezigen krijgen een heerlijke driegangen maaltijd geserveerd. Ook hier zorgt een team van vrijwilligers voor. Tussen de gangen door is er voor de bezoekers volop de gelegenheid om met elkaar én met wethouder Robert van Asten en medewerkers van de gemeente in gesprek te gaan.

Ambities en keuzes maken

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er drie activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied.

De bewoners mogen lekker blijven zitten terwijl de mensen van het team dat werkt aan de Omgevingsvisie langskomen met de Haagse mixers en de plattegronden. Als extra service schuiven twee adviseurs aan die alles weten van de energietransitie. In de toekomst stappen we in Den Haag immers van het aardgas af. We gebruiken dan alleen nog schone energie en warmte, zoals energie van de zon, de warmte van de aarde en warmte uit water. Je huis verwarmen, warm douchen en koken moet dan op een andere manier dan met een cv-ketel en een gasfornuis. Hoe kun je je op deze energietransitie voorbereiden en wat verwacht je van de gemeente?

Keuzes maken voor nu en straks

Om 17.30 uur heet gespreksleider Astrid Feiter iedereen van harte welkom. Astrid vertelt hoe de avond eruit gaat zien en moedigt iedereen aan om eens te fantaseren over Den Haag in 2050. Hoe wil je dat de stad er dan uitziet? Voor jezelf, maar ook voor je kinderen en kleinkinderen. Daniel Rietbergen, planoloog bij de gemeente en lid van het projectteam Omgevingsvisie Den Haag 2050, geeft toe dat het maken van keuzes heel lastig is. Je wilt meer groen, maar ook meer huizen, hoe moet dat?

Wethouder Robert van Asten kwam vroeger ook al vaak in Laak omdat zijn oma er woonde. Hij speelde in de Linnaeusstraat, herinnert zich de Opel Kadetts in de straat, de groenteboer op de hoek en de vieze kauwgomballen uit de automaat. Er zijn fijne plekken, maar er zijn ook problemen. Vorig jaar is 'Actieplan Laak’ opgesteld met maatregelen om de belangrijkste problemen op het gebied van onder andere arbeidsmigranten, veiligheid, parkeren en armoede aan te pakken. “Dit actieplan is voor de komende vier jaar, de Omgevingsvisie gaat over het Laak dat we in 2050 willen zijn!”

Woonruimte en openbaar vervoer

Tijdens de soep noemt Cened zijn top drie: huisvesting, veiligheid en uitbreiding van het OV. Hij maakt zich zorgen over de jongeren van 16, 17 jaar die straks het huis willen verlaten. Voor hen zijn er geen woningen. Die moeten dus gebouwd worden, maakt niet uit of dit hoge flatgebouwen zijn. “Liever eerst één probleem oplossen en daarmee laten zien dat er écht iets gebeurt. Dat geeft vertrouwen en dan kijken we wel weer verder. Stap voor stap.”

Ook Jules vraagt zich af hoe het moet met de verdeling van woonruimte als er nog meer asielzoekers komen. “We zitten al krap, het probleem wordt alleen maar groter.” Hij wijst op landen als Singapore en China waar de overheid een limiet stelt aan het aantal auto’s dat een stad mag hebben en men de dag begint met tai chi op het werk. Van hem mag het beleid wel iets strenger, dat is beter voor het milieu en voor de gezondheid.

Narden woont al veertig jaar in Laak, ondertussen in z’n eentje in een groot huis. Hij wil graag naar een kleinere woning, maar er is geen sociale woning beschikbaar in de buurt, eigenlijk heeft hij de hoop opgegeven. Jay zegt dat het OV niet voldoet en er daardoor veel auto’s nodig zijn voor het woon-werkverkeer.

Bruggen slaan

Bilal Sahin is coördinator van het Vadercentrum en de acht projecten die vanuit het centrum georganiseerd worden. Hij is verheugd over de avond. “Het allerbelangrijkste van dit soort bijeenkomsten is het slaan van bruggen tussen ambtenaren en bewoners. Ik zie nu contact, er wordt écht geluisterd. Dit zouden we vaker moeten doen.”

Terwijl een mevrouw aandachtig luistert naar de muziek (‘muziek is een internationale taal, het beste medicijn, geniet ervan!’), waarschuwt Koemar ervoor om te veel vooruit te kijken. “Er gaan zo vaak plannen niet door. Er moeten meer pleinen komen waar we elkaar kunnen ontmoeten, van jong tot oud, met toezicht, zonder handhaving gaat het niet.”

Frans en Radj willen graag het Laaktheater en Stadstuin Hof van Heden behouden, het lijkt Zaida een goed idee om met de tuk tuk naar het centrum te gaan, dan ben je meteen van al die fout geparkeerde auto’s af, en het OV moet gratis zijn voor iedereen. Henna houdt haar hart vast als haar kleinzoon op stap gaat, ze is bang voor steekpartijen. Over de veiligheid, vooral ‘s avonds in slecht verlichte buurten, maken meer mensen zich zorgen.

Na het toetje sluit gespreksleider Astrid de avond af. Dank aan alle bewoners en aan het Vadercentrum, want daar is iedereen het unaniem over eens: het Vadercentrum moet altijd blijven!

De achtste stadsdeelbijeenkomst voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt plaats in Dienstencentrum Copernicus. De inwoners zijn  uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan over de toekomst van hun wijk. Wat zijn hun wensen, ideeën en zorgen? In totaal worden er tien bijeenkomsten georganiseerd. De verzamelde informatie wordt verwerkt in de Omgevingsvisie Den Haag 2050. Uiterlijk in 2025 zal er een definitieve visie zijn.

Wensen en zorgen

De metersgrote kaart van stadsdeel Segbroek ligt op de grond, midden in de gezellige theaterzaal, en de bewoners zetten vlaggetjes op ‘hun’ straat. Om 18.00 uur neemt iedereen plaats aan tafel en wordt er heerlijke verse soep geserveerd. De ruim veertig aanwezigen raken meteen met elkaar aan de praat. Waarom zijn ze gekomen naar deze avond over de omgevingsvisie Den Haag 2050?

Bram is opbouwwerker bij Wijkz en is benieuwd hoe de bewoners tegen hun wijk aankijken en welke rol ze willen spelen bij alle veranderingen die gaan komen. Hij is hoopvol gestemd over de impact van de bijeenkomst, maar weet ook dat elk plan ‘een kronkelweg naar verbeteringen’ is en veel geduld vraagt. Zelf ziet hij graag de denkbeeldige scheiding tussen het noordelijk deel en het zuidelijk deel van de Weimarstraat verdwijnen. Als de bewoners elkaar meer zouden steunen en betrekken bij wat er speelt in de wijk, dan bundelen ze hun krachten en ontstaat er een natuurlijke gezamenlijkheid waar iedereen baat bij heeft.

Tegenstrijdige belangen

Bestuurslid Nico van BIZ Vastgoed Fahrenheistraat/Thomsonlaan houdt zich bezig met het verbeteren van de aantrekkelijkheid van dit winkelgebied. Volgens hem is het niet de vraag of je meer groen wilt of meer parkeerruimte, maar hoe je meer groen én meer parkeerruimte kunt realiseren. “Het aantal auto’s blijft toenemen, we kunnen daar beter op vooruit lopen door bijvoorbeeld een grote garage te bouwen onder het voormalige Rode Kruis Ziekenhuis op de Sportlaan. Daar is 33.000 m² grond beschikbaar.”

Clara maakt zich grote zorgen over de leefbaarheid van de stad. “Als we zo doorgaan, dan redden we het niet. Door de klimaatveranderingen wordt het te warm en zal Den Haag binnen afzienbare tijd transformeren in een hitte-eiland.” Ze is biologe en legt uit dat bomen een grote rol spelen bij het voorkomen van hittestress en wateroverlast, en het behoud van biodiversiteit. “Je moet berekenen hoeveel bomen er nodig zijn en daar je plannen op baseren. Het grootmaatschappelijk belang weegt nu zwaarder dan het individuele belang, maar ja, bijna niemand wil een stap terug doen.”

Kaders en keuzes

Gespreksleider Astrid Feiter opent om 18.30 uur de bijeenkomst en nodigt iedereen uit om eens te fantaseren over Den Haag in 2050. Korrie Louwes, algemeen directeur Onderwijs, Cultuur en Welzijn van de gemeente Den Haag vertelt dat ‘een stip op de horizon’ nodig is om keuzes te maken terwijl je aan het bouwen bent. Zij spoort iedereen aan om zich vrij te voelen om mee te denken, input te geven en te luisteren. Alle onderwerpen zijn bespreekbaar, van huisvesting, parkeren en groen tot ontmoeten, reuring en stiltegebieden.

Richard Koek, stedenbouwkundige bij de gemeente en lid van het projectteam Omgevingsvisie, benadrukt dat we de wereldproblematiek niet kunnen oplossen, maar ons wel kunnen inzetten om Den Haag leefbaar te houden en nog leefbaarder te maken. De opgaves waar we voor staan zoals energietransitie, bevolkingsgroei, klimaat en mobiliteit vereisen een visie, omdat we niet alles aan kunnen pakken. Er is nou eenmaal veel menskracht en geld voor nodig.

Hans van bewonersgroep WijWeimar geeft aan een beetje ‘visiemoe’ te zijn. “We hebben al drie keer een wijkvisie ontwikkeld waarin we keuzes hebben gemaakt. Dat was veel werk. Er gebeurt niets mee. En nu komt de gemeente weer input ophalen? Ik mis een basis, we weten ondertussen best dat niet alles kan, neem dat als vertrekpunt.”

Ook Liane pleit voor duidelijke kaders gebaseerd op de klimaatverandering en gezondheidscrisis. “Sommige keuzes zijn geen keuzes. We kunnen wel van alles willen, maar de vraag is wat we ons kunnen permitteren.”

Aan de slag

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied.

Het buffet wordt geopend en er is een uur de tijd om aan te schuiven bij de tafels. Nicky vindt het verdelen van de tien punten in de Haagse mixer lastig. “Alles hangt met elkaar samen en er zijn zoveel zaken urgent." Astrid raadt de gemeente aan om eens naar de inrichting van steden als Valencia en Portland (Oregon) te kijken. “Er is zoveel mogelijk met creativiteit.”

Herma woont in de Buijs Ballotstraat, een actieve straat, waar de bewoners gezamenlijk problemen aanpakken zoals het fietsparkeren. “Benut de mogelijkheden die er zijn, richt leegstaande garages in en maak open plekken groen zodat kinderen er kunnen spelen.” Hier zijn de twee jongste deelnemers (10 en 11 jaar) uit de Noorderbeekdwarsstraat het helemaal mee eens: “Voor iedereen een tuintje en voor ons een boomhut.”

Even na achten sluit Astrid Feiter de avond af en bedankt de vrijwilligers van Dienstencentrum Copernicus voor de heerlijke maaltijd.

Deze negende stadsdeelsbijeenkomst in het kader van de Omgevingsvisie Den Haag 2050 is in The Social Hub Den Haag. Het stadsdeel Centrum bestaat uit acht wijken. Op 30 januari hebben de bewoners uit de Archipelbuurt, Willemspark, het Zeeheldenkwartier en het Oude Centrum hun wensen en zorgen over de toekomst van hun wijk kenbaar gemaakt. Vanavond zijn de bewoners van de Schilderswijk, het Transvaalkwartier, de Groente- en Fruitmarkt en de Stationsbuurt van harte uitgenodigd om hetzelfde te doen.

De weg weten te vinden

The Social Hub is niet alleen een hotel, maar ook gemeenschapscentrum waar je kunt samenwerken, evenementen kunt organiseren, kunt eten en bovenal veel verschillende mensen kunt ontmoeten. De ongeveer veertig aanwezigen starten de avond met een smakelijk rijstgerecht en een frisse salade.

Waarom zijn ze gekomen? Astrid werkt bij het Gezondheidscentrum De Rubenshoek en is benieuwd wat de bewoners belangrijk vinden. En vooral of ze weten waar ze terecht kunnen voor hulp op medisch en maatschappelijk gebied. “Er zijn zoveel partijen werkzaam, het kostte mij zo’n twee jaar om helder te krijgen wie wat doet. Ik kan me voorstellen dat als je hier nieuw komt, de taal niet spreekt en de cultuur niet kent, je je weg niet kunt vinden. Het is fijn als bewoners dan als verbinders optreden en je meenemen. Wat kunnen wij doen om ervoor te zorgen dat de mensen aan hun gezondheid kunnen werken? Waar is behoefte aan?”

José woont al vijftig jaar in de Stationsbuurt en is zeer actief in de wijk. Volgens haar is leefbaarheid het kernwoord. “Als de stad niet leefbaar is, heeft de stad geen toekomst. Zonder cohesie is het onmogelijk.”

Een mevrouw uit de Schilderswijk heeft als angstbeeld een ‘zwaar vergrijsde maatschappij’, maar terwijl ze dit uitspreekt constateert ze dat het met de vele kleine ondernemers en winkels eigenlijk ideaal wonen is voor ouderen. “Met wat bankjes en andere aanpassingen zijn we al geholpen.” 

Gehoord worden

Gespreksleider Stefan Weijers opent om 18.30 uur het officiële gedeelte van de bijeenkomst. Richard Koek, stedenbouwkundige bij de gemeente en lid van het projectteam Omgevingsvisie 2050 legt uit dat de Omgevingsvisie voor Den Haag een ‘levend’ document is. “We blijven continu met elkaar in gesprek en leggen om de zoveel jaar nieuwe accenten, passend bij de steeds veranderende maatschappij en politiek. We kunnen niet alles tegelijk doen, maar we moeten wel een rode draad volgen.”

 Planoloog Daniël Rietbergen, die ook werkt aan de omgevingsvisie, benadrukt dat het belangrijk is dat de gemeente duidelijk aangeeft wat er gebeurt met de input van de bewoners. Hier blijkt veel behoefte aan te zijn! Een aantal aanwezigen geeft aan dat dit onvoldoende gebeurt, dat mensen het gevoel hebben niet gehoord te worden door de gemeente en dat informatie over beslissingen of acties nergens terug te vinden is.

Itai, directeur van Stichting BBIS (Bevordering van Beeldvorming over de Internationale Samenleving) is blij met alle goede bedoelingen, maar vraagt zich af hoe de problemen nou eens echt aangepakt gaan worden. Hij suggereert dat er een andere denkwijze nodig is om tot andere oplossingen te komen. “Ik hoor al 23 jaar hetzelfde verhaal, heb talloze bijeenkomsten zoals deze bijgewoond, maar zie weinig resultaten.” Een andere bewoner geeft aan moeite te hebben met het denken over wat we over vijfentwintig jaar willen, terwijl zoveel dingen niet eens op korte termijn gerealiseerd kunnen worden. 

Overzicht en uitleg activiteiten

Om het uiten van wensen en zorgen wat concreter te maken zijn er twee activiteiten ontwikkeld:

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag. Hoe verdeel jij je punten en welke keuzes maak jij voor de toekomst van Den Haag? Bij de tafel met Waardevolle plekken kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de tafel van de Energietransitie kun je vragen stellen en krijg je informatie over aardgasvrije buurten. In de toekomst stappen we in Den Haag van het aardgas af. We gebruiken dan alleen nog schone energie en warmte, zoals energie van de zon, de warmte van de aarde en warmte uit water. Deze overstap noemen we ook wel de energietransitie. Je huis verwarmen, warm douchen en koken moet dan op een andere manier dan met een cv-ketel en een gasfornuis. Hoe kun je je hierop voorbereiden en wat verwacht je van de gemeente

Leefbaar voor iedereen

De aanwezigen verdelen zich over de verschillende tafels en ervaren dat het best lastig is om keuzes te maken. Madeleine van de werkgroep Schilderswijk/Transvaal

maakt deel uit van het parkeeroverleg. Zij is al bijna drie jaar bezig om het buurtspecifieke probleem van de overal geparkeerde werkbusjes op een acceptabele manier op te lossen. “De busjes zijn van kleine ondernemers zoals loodgieters, elektriciens, stukadoors, vaklieden die we hard nodig hebben. Welke alternatieven kunnen we bieden zodat zij hier kunnen wonen én werken? Voor hen moet het ook leefbaar zijn.”

Ali wil graag zijn steentje bijdragen als bewoner. Hij woont al sinds 1980 in de Schilderswijk en ziet als voorzitter van de Stichting Bewonerscollectief Schilderswijk een vorm van 'bewonersonverschilligheid' ontstaan. “Het is moeilijk om iets te veranderen, ik begrijp dat bewoners afhaken omdat ze niet veel terugzien van hun inspanningen of participatie. De kleine successen die we wél boeken geven mij de energie om vol te houden. Het buurtpreventieteam (BPT) bijvoorbeeld dat we hebben opgericht is een sterke groep die zorgt voor veiligheid, en uiteindelijk zijn er toch watertappunten in buurttuin De Groene Mus en de Hannemantuin gekomen. Helaas wordt De Groene Mus opgeheven.” 

Peter van Stichting Jeugdwerk Den Haag en manager van buurthuis Samson heeft in de afgelopen veertien jaar veel ten goede zien veranderen in de Schilderswijk. “Er is veel geïnvesteerd in de wijk en we hebben hard gewerkt. Het is een warme, hechte gemeenschap. Jammer dat de communicatie vanuit de gemeente gebrekkig is. Als je de bewoners niet bereikt, dan blijft de beeldvorming negatief.” 

Eerst zien dan geloven

Rond 20.00 uur sluit gespreksleider Stefan de avond af. Over het algemeen heeft men het gevoel dat er geluisterd, opgeschreven en samengevat is. Maar of het zal leiden tot een leefbare stad in 2050 waar mensen in verbinding en goede harmonie met elkaar samenleven, dat moet de gemeente eerst maar bewijzen.

De bijeenkomst in de stadsdelen voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050 vindt voor Scheveningen plaats in Muzee Scheveningen. Het stadsdeel Scheveningen bestaat uit negen wijken: Scheveningen-Dorp, Zorgvliet, Van Stolkpark, Duinoord, Duindorp, Geuzen- en Statenkwartier, Duttendel en Wittebrug, Noordelijk Scheveningen en Havenkwartier. De bewoners van deze wijken zijn  uitgenodigd om hun wensen, ideeën en zorgen over de toekomst van hun wijk en stadsdeel te delen met de gemeente. Doel van de bijeenkomsten is het ophalen van waardevolle informatie voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050.

Muzee is gevestigd in een historisch schoolgebouw uit 1877. Het museum laat je kennismaken met Scheveningen als vissersdorp én als badplaats. In een sfeervolle zaal met geschilderde zeegezichten aan de muren staat alles klaar om met elkaar in gesprek te gaan. Maar eerst is er soep met broodjes in museumcafé De Halve Vleet voor de ruim veertig aanwezigen.

Kennismaken

Waarom zijn de belangstellenden gekomen? Een mevrouw woont al veertig jaar ‘op Scheveningen’. Ze is vooral benieuwd wat er gaat gebeuren en in hoeverre ze zelf invloed kan uitoefenen. Wat de toekomst betreft wil ze graag gratis parkeerplaatsen voor ouderen en aandacht voor privacy. “Mijn auto zorgt ervoor dat ik mobiel blijf, dat ik niet afhankelijk ben van mijn kinderen, het geeft mij vrijheid. Jonge mensen hebben jonge benen, die kunnen zich ook op een andere manier verplaatsen, maar voor ons is dat lastiger.” Ze reist regelmatig en heeft al in heel wat landen ‘Zeg ken jij de mosselman?’ gezongen.

Elizabeth heeft veel ervaring met hoe je informatie en kennis deelt met bewoners bij ontwikkelingen op lange termijn. Zij biedt zich aan om bij te dragen. Jan is secretaris van Stichting Wijkoverleg Zorgvliet. Hij woont al 30 jaar op Scheveningen en is bang voor sloop en toename van hoogbouw. ”We hebben de bouw van Eurojust meegemaakt, een enorm kantorencomplex dat een stempel op de wijk drukt, en waar de inwoners weinig inspraak bij hebben gehad.” Participatie is belangrijk om het leefbaar, groen en rustig te houden.

Bettina, Truus en Myra van Slimme Senior raden iedereen aan om lid van AVN (Algemene Vereniging voor Natuurbescherming voor Den Haag en omstreken) te worden. Elke donderdag jutten ze vuil en halen vooral bij de tramhalte bij het Zwarte Pad veel plastic en sigarettenpeuken op.

Jan wil voorkomen dat de kust nog verder wordt vercommercialiseerd. “Er moet voldoende ruimte blijven om een potje beachvolleybal te spelen. Ik hoor graag vanavond hoe dat straks gaat met participeren bij initiatieven die uit de omgevingsvisie voortkomen.” 

Nu en straks

Om 18.30 uur opent gespreksleider Stefan Weijers de bijeenkomst officieel en geeft het woord aan wethouder Saskia Bruines. Zij is de stadsdeelwethouder Scheveningen probeert daarom bij zoveel mogelijk bijeenkomsten en evenementen aanwezig te zijn. Bruines hoopt de ‘breedheid van het gesprek’ op te vangen en ziet de avond als basis voor de Omgevingsvisie Den Haag 2050, waaruit toekomstige plannen uit afgeleid zullen worden.

Richard Koek, stedenbouwkundige bij de gemeente en lid van het projectteam Omgevingsvisie Den Haag 2050, geeft toe dat het lastig is om nu al iets te zeggen over processen die pas straks zichtbaar zijn. “De stad verandert langzaam, maar de bevolking verandert snel. We zullen continu in gesprek moeten blijven om de voller wordende stad leefbaar te houden en we hebben de mensen nodig om met elkaar de juiste keuzes te maken.”

Aan de slag

De gemeente Den Haag heeft deze voor de omgevingsvisie samengebracht tot zes ambities: Bruisend Den Haag, Klimaatbestendig Den Haag, Gezond en veilig Den Haag, Iedereen kan wonen in Den Haag, Sociaal Den Haag en Duurzaam Bereikbaar Den Haag.

Iedereen wordt uitgenodigd om aan te geven wat hij belangrijk vindt in de wijk, wat er speelt, wat beschermd moet worden en wat (verder) ontwikkeld moet worden. Om hier actief mee aan de slag te gaan, zijn er vier activiteiten ontworpen waar op vier plekken aan kan worden deelgenomen.

De Haagse Mixer is een kartonnen ‘mengpaneel’ waarop je tien punten kunt verdelen over de zes ambities. Hoe verdeel je ze, welke keuzes maak je? Op de Waardevolle plekken Tafel kun je op een plattegrond van het stadsdeel met stickers aangeven welke plekken je waardevol vindt (en waarom), om welke plekken je je zorgen maakt (en waarom) en welke plekken kansen bieden (en waarom). Aan de Energietransitie Tafel kun je vragen stellen over en zicht krijgen op de mogelijkheden die er zijn op energiegebied.

Gemeenschappelijk belang

Er is ruim een uur de tijd om de drie tafels te bezoeken. Jolanda van Bewonersvereniging Scheveningen-Dorp begrijpt dat het noodzakelijk is om een stip aan de horizon te zetten en vraagt zich af hoe iedereen elkaar kan vinden. “Eigenlijk willen we hetzelfde, het gaat om het gemeenschappelijk belang. De gemeente heeft de plicht om te informeren over wat er gaat gebeuren, maar wij als burger hebben de plicht om ons te verdiepen in hoe de gemeente werkt. Daarom ben ik hier. Het is best ingewikkeld om erachter te komen op welk moment je inspraak hebt, wanneer je kunt en moet beïnvloeden. Tegelijkertijd kan te veel inspraak ook weer belemmerend werken.”

Cees van Bewonersorganisatie Scheveningen Noord is trots op de goede samenwerking van de verschillende bewonersverenigingen. “Ik vind het geweldig dat Den Haag uit zoveel ‘dorpen’ bestaat met elk een eigen identiteit, we hebben hier alles en dat wil ik graag zo houden.” Een punt van aandacht is de spanning tussen bewoners, bezoekers (badgasten en toeristen) en expats.

Juul vraagt zich af welke impact de komst van nog meer internationale organisaties heeft: wordt het anoniemer, met meer tijdelijke bewoners en minder plekken waar je met Nederlands uit de voeten kunt?

Iets na achten sluit gespreksleider Stefan de bijeenkomst af. Het was een nuttige avond, waar goed geluisterd en veel geschreven is en die voor herhaling vatbaar is. Wethouder Bruines is enthousiast over de plattegrond met waardevolle plekken en oppert het idee om dergelijke plattegronden bij supermarkten te hangen, met stickers erbij, zodat je tijdens het boodschappen doen kunt participeren.